Een exodus kun je het niet noemen, maar de laatste vijf jaar verlieten meer verhuizers de Randstad dan er mensen naartoe trokken. Daarmee wordt gebroken met een decennialange trend, waarin er meer mensen de Randstad binnenkwamen dan er weggingen.
De Randstad heeft geen vastomlijnde grenzen. In de breedste definitie omvat de Randstad de provincies Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland. De smalste definitie omschrijft de Randstad als de vier stedelijke agglomeraties Amsterdam, Rotterdam, Den-Haag en Utrecht. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat constateert dat er meer mensen uit de Randstad wegtrekken dan ernaartoe komen, spreekt over de hele provincie Zuid-Holland, het zuidelijk deel van Noord-Holland en een (groot) deel van Utrecht.
Gelderland erg in trek
Volgens de definitie en cijfers van het CBS, verlieten in 2021 75.000 mensen hun woning in de Randstad en verhuisden 53.000 ernaartoe. Een negatief verhuissaldo van 22.000 mensen dus. Dit aantal is bovendien groeiende. Maar waar trekken deze Randstedelingen -veelal dertigers- naartoe? Sommigen blijven betrekkelijk dicht bij ‘huis’ en verhuizen naar Flevoland, Schouwen-Duiveland, het Rivierengebied of het noordelijke deel van Noord-Holland. Maar ook het oosten van het land, vooral Gelderland, is erg in trek. En dan met name de Veluwe.
Wageningen uitzondering op de regel?
Universiteitssteden zijn wat dat betreft een vreemde eend in de bijt. Het meest sprekende voorbeeld daarvan is universiteitsstad en gemeente Wageningen, met meer dan 12.000 studenten op in totaal circa 40.000 inwoners, wat er voor zorgt dat de leeftijdscategorie 20-29 jaar er uit springt in de bevolkingspiramide. Wageningen telt in Nederland zelfs het hoogste aandeel studenten, wanneer afgezet tegen het totale aantal inwoners. Veel van deze studenten trekken na hun studie naar de Randstad, wat mede bijdraagt aan het negatieve verhuissaldo van -10,5 voor Wageningen. Dat schetst een verkeerd beeld, vertelt Hendrik Jan Timmer van HJT Makelaars, actief als makelaar in de regio Wageningen en Rhenen.
Timmer ziet juist ook veel mensen terugkeren naar Wageningen. Na enkele jaren in de Randstad of zelfs in het buitenland zoeken ze de omgeving van Wageningen weer op, vaak wanneer ze een gezin krijgen, of juist wanneer de kinderen het huis uit zijn.
Op de grens van stad en land
Terwijl veel studenten na hun studie naar de Randstad trekken, bewandelen ook veel Randstedelingen de omgekeerde weg. Wageningen, op minder dan 45 autominuten van de stad Utrecht, is erg in trek gezien zijn landelijke ligging aan de rand van de Veluwe. Datzelfde geldt voor de naburige gemeente en stad Rhenen, dat volgens de definitie van het CBS buiten de Randstad ligt. Omdat het geen studentenstad is, heeft Rhenen een ‘normalere’ bevolkingsopbouw dan buurstad Wageningen en ook een representatiever verhuissaldo van +2,0. Ook Rhenen is omgeven door natuurgebieden, zoals de Utrechtse Heuvelrug en Gelderse Vallei.
Negatief verhuissaldo beïnvloedt groei Randstad amper
Loopt de Randstad dan leeg? Allesbehalve. Ondanks dat Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht een negatief verhuissaldo hebben dat flink onder het landelijk gemiddelde ligt, groeit de bevolking hier met name door natuurlijke aanwas fors. Dat geldt zeker voor Flevoland, dat in de breedste definitie ook tot de Randstad wordt gerekend.
